HERON ALEXANDRIA'NIN KAPI SİSTEMİ

M.Ö 10. yüzyılda Mısır'ın İskenderiye kentinde doğmuş olan Heron Alexandria aynı zamanda İskenderiye Kütüphanesi Musaeum'da matematik ve fizik dersleri de vermekteydi.

Bir ocağın yakılması sonucunda ateş ile kazandan yan bakracın içine geçen suyun buradaki kabı doldurarak iplere bağlı sütunları hareket geçirip kapıların açılmasını sağlayan düzeneği tiyatro kapılarına uygulanmıştı.

Kapının açılıp kapanmasının kapının girişindeki altar üzerinde yakılan ateş ile kontrol edilmesinin ateş (ışık)-zekâ özdeşliği ile temsil edilmesi bir nevi alev oyunculuğu olarak tarih öncesinden gelen sonraki topluluklara kadar uzanan dini ritüellere de konu olmuş bir kavramdı. Ateşin Güneş (Ra) ile olan bağlantısı en başta gelir. Ra nın ateşi etkisinin 'Güneş' ile çok olması için Mısırlı rahipler saçlarını kazıtırlardı. Hatta günümüz endüstrisinde kullanılan bir kelime olan 'ignition' kelimesinin de kökeni Sanskritçede ateş anlamına gelen 'agni' kelimesine kadar uzanır. 

Otomata adlı bir kitabı bulunan Heron Alexandria' nın bir ocağın yakılması ile kazandan yan bakracın içine geçen suyun buradaki kabı doldurarak iplere bağlı sütunları hareket geçirip kapıların açılmasını sağlayan düzeneği aşağıda görülmektedir.

Bu uygulama tiyatro ve tapınak kapılarına uygulanmıştı. Buradaki esas, girişteki bir 'altar' (sunak) üzerinde ateşin yakılarak birinci kapta oluşan basıncın diğer kaba giden buhar ile kapı milleri döndürülerek kapıların açılması, daha sonra altardaki ateşin sönmesi ile basıncın düşerek kapıların kapatılması üzerine kuruludur. Tapınak ya da tiyatroların kapıları böylece kapı önlerindeki sunak (altar) üzerinde ateş yakılarak açılıp kapatılmaktaydı. [1]

 

 heron_ani_1.gif

Heron, roket benzeri bir reaksiyon motorunu sanayi devriminden 2000 yıl önce tasarlayarak ilk buhar motoru olan ve (Heron'nun motoru olarak bilinir) 100 yıl önce Vitruvius, De Architectura'da bahsettiği hava basıncı ve buharla çalışan aeolipile adlı düzeneği tasarlamıştı. Optik üzerinde de birçok çalışması bulunan Heron'un pompa düzeneği Romalılar tarafından itfaiyelerde kullanılmıştı.

Heron bu uygulamaları hava ile suyun etkileşimi olarak bilinen pompa sistemleri üzerine oldukça geliştirmişti.

ARKEOTEKNO  

Kaynak:

[1] https://www.artefacts-berlin.de/portfolio-item/heron-of-alexandira-automated-temple-doors/