KLASİK ARKEOLOJİ SÖZLÜĞÜ

Agora: Kentlerde ticari, resmi, adli ve dini fonksiyonları olan açık alan.

 

Antiokhia: Büyük Menderes nehri kıyısında Aydın ili, Karacasu ilçesi, Başaran Köyü yakınlarında Hellenistik Dönemde Seleukos Krallığınca kurulmuş olan antik kent.

 

Apollon: Güzelliğin, erdemin, güzel sanatların müziğin ve kahinliğin (falcılık) tanrısı.

 

Akhaeos: Seleukoslar kralı III. Seleukos’un komutanı M.Ö. 3. yüzyılın ikinci yarısında yaşamıştır.

 

Apameia: Afyon Dinar yakınlarında Hellenistik Dönem'de kurulmuş antik kent.

 

Antonius: Octavianus (Augustus) ile Roma’yı yöneten ve M.Ö. 30 yılında kendini yılan sokturarak öldüren Mısır kraliçesi Kleopatra’nın ünlü sevgilisi.

 

Asia Minor: Antik dönemde Küçük Asya olarak Anadolu’ya verilen isim.

 

Aziz Paulos: Tarsus'da  doğmuş ve Hıristiyanlığın yayılmasında çok büyük katkısı olmuş olan aziz.

 

Aziz Epaphra: Kolossai’li (Honaz) rahip Aziz Paulos’un mektuplarını Lykos Vadisi kentlerinde insanlara okuyan kişi ve onları Hıristiyanlığa davet eden aziz.

 

Arşitrav: Sütunların üzerine yerleştirilen yatay hatıl.

 

Bizans Dönemi: M.S. 395-1453 yılları arasındaki dönem. Bu Batı Anadolu için 13.yy başına kadar olan dönemi içerir.

 

Birlik Sikkesi: Aralarında ticari anlaşma olan antik şehirlerin ortaklaşa bastırdıkları ve bu şehirlerde geçerliliği olan para.

 

Cicero: M.Ö. 63 yılında konsül olmuş, Romalı ünlü hatip ve devlet adamı.

 

Commodus: M.S. 180-192 yıllarında Roma İmparatoru.

 

Cavea: Tiyatrolarda seyircilerin oturduğu yarım daire oturma alanı.

 

Caracalla: M.S. 211-217 yıllarında Roma İmparatoru.

 

Constantinus: M.S. 306-337 yıllarında Roma İmparatoru.

 

Domitianus: M.S. 81-91 yıllarında Roma İmparatoru.

 

Efes: Arkaik Dönem'de kurulmuş ancak son kazılarda Miken seramikleri de bulunan Selçuk ilçesi sınırları içinde kalan Batı Anadolu’nun en önemli antik kentlerinden biri. Özellikle Lykos kentleri Efes limanı üzerinden tekstil ürünlerini antik dünyaya ihraç ediyorlardı.

 

Phrygia Bölgesi: Antik dönemde Lykos (Çürüksu) Ovası, Afyon ve Eskişehir dolaylarını içine alan bölge. Lykos, antik dönemde Phrygia Bölgesi'nin batıdaki son sınırıdır.

 

Phrygia Pacatiana: Phrygia Bölgesi içinde yer alan antik kentlerin yönetim birliğinin olduğu kent merkezi.

 

Geison: Kornişin Grekçe adı.

 

Ganimedes: Mitolojiye göre, ölümlü insanların en güzeli sayılan yakışıklı genç. Ganimedes’i baş tanrı Zeus kartal kılığına girerek kaçırmıştır. Tanrıların yaşadığı Olympos’da  Ganimedes tanrıların şarap sunuculuğunu yapmıştır.

 

Gladyatör: Arenalarda Roma Dönemi'nde hayvanlar ya da insanlarla ölümüne dövüştürülen savaşçılar.

 

Gymnasium: Antik dönemde spor ve eğitim faaliyetlerinin yapıldığı okullar.

 

Hipodomik Plan: Klasik Dönem'de Hippodamos adlı mimarın geliştirdiği karşılıklı birbirini kesen cadde ve sokaklardan oluşan ızgara şeklindeki şehir planı sistemi.

 

Höyük: Bin yıllar boyunca aynı yere insanların yerleşmesiyle yapı katmanlarının oluştuğu suni tepe.

 

Hellenistik Dönem: Makedonya Kralı Büyük İskender’le M.Ö. 330 yılında başlayan ve M.Ö. 30 yılına kadar süren dönem.

 

Hadrianus: M.S. 117-138 yıları arasında Roma İmparatoru.

 

İsis: Mısır kökenli tanrıça. Tanrı Osiris’in kız kardeşi ve karısı. İsis aynı zamanda tanrı Horus’un anasıdır. Toprak, toprak ürünleri, tabiatın canlanması-yeşillenmesini, üreme, bolluk ve bereketi, deniz ve yer altı ülkesini ve büyücülüğü  sembolize eden tanrıça.

 

İonia Bölgesi: Antik dönemde Batı Anadolu’da Foça’dan Güllük Körfezi'nin kuzey kısmına kadar olan bölgeye verilen isim.

 

Karia Bölgesi: Antik dönemde Batı Anadolu’da kıyı kesimde Köyceğiz ve Dalaman (İndus) Çayına uzanan, iç kesimlerde ise Aydın, Muğla ve Denizli-Tavas İlçesini de içine alan bölge.

 

Kadmos Dağı: Honaz Dağı'nın antik ismi. Mitolojiye göre, Kadmos aynı zamanda toprak ana Gaia’nın titan oğludur.

 

Klasik Dönem: M.Ö. 480-330 yıllarını içine alan sanatın ulaştığı altın çağı ifade eden dönem.

 

Kibyra Conventus: Antik dönemde Phrygia Bölgesi kentlerinin bir kısmını da içine alan Kibyratis olarak ta adlandırılan  bölge yargı merkezi.

 

Kilikia Bölgesi: Antik dönemde Mersin İli sınırlarını içine alan bölge.

 

Kemer: Üst kısmı yarım yuvarlak eğimli kapı ya da geçit için yapılan açık.

 

 

Laodike: Seleukoslar Kralı I. Antiochos’un kız kardeşi, II. Antiochos’un karısı olan kraliçe.

 

 

Labienus: Part Krallığıyla birlikte hareket edip, Romalılara karşı savaşan, Mylasa, Laodikeia ve Kolossai’yi yakıp yıkan ve daha sonra Romalılarca M.Ö.39 yılında Kilikia’da öldürülen komutan.