FATİH SULTAN MEHMET'İN HALA OĞLU PİR AHMED'İN GÜMÜŞHANE'YE KADAR UZANA

S. Vedat Karaarslan

Arkeolog- Y. Mühendis

Afşar boyunun Karamanlılar kolundan olan Karamanoğullarının reisi Taceddin İbrahim Bey (dönemi 1423-1464), Çelebi Sultan Mehmet'in Kumru Hatun'dan olma kızı Selçuk Hatun ile evli idi...

Selçuk Hatun ise Fatih Sultan Mehmet'in ölümü ile oğulları Cem Sultan ve II. Bayezıd arasındaki taht kavgasını sona erdirmek üzere hemen Bursa'yı alan Cem Sultan tarafından kardeşine Osmanlı Devletini Rumeli ve Anadolu olarak ikiye bölme teklifini götüren ve II. Bayezıd tarafından kendisine 'La rahime beyne'l -müluk' 'Hükümdarlar arasında merhamet olmaz' diyerek bu önerisine karşı çıkan Fatih'in büyük halasıdır. (Fatih Sultan Mehmet'in babası II. Murat'ın babası Çelebi Sultan Mehmet)

GEVALE KALESİ (SELÇUKLU/KONYA)

Taceddin İbrahim Bey'in Osmanlı Prensesi Selçuk Hatun'dan olma oğulları ise Pir Ahmed, Kasım ve Alaeddin Bey idi. Taceddin Bey kendisine veliaht tayin ettiği büyük oğlu ile Takkeli Dağı'nda bulunan Roma Dönemine kadar ulaşan Gevale Kalesi'ne  (Selçuklu / Konya, Gevale adının Friglerin ünlü ana tanrıçası Cybele den geldiği düşünülmektedir) giderken yolda vefat eder ve Karaman ili İshak ve Pir Ahmed tarafından paylaşılır.

Ancak bir müddet sonra İshak, Akkoyunlu Uzun Hasan'dan yardım alarak payına düştüğü Konya'da oturmakta olan Karamanoğlu Pir Ahmed'e saldırır...

Pir Ahmed, bunun üzerine Fatih Sultan Mehmet'e sığınır ve O'ndan aldığı güç ile 1465 yılında Karamanoğlu İshak' a saldırır. Karaman Beyliği'ne son vermek isteyen Fatih, 1468 yılında bu beyliği ortadan kaldırarak 1474 yılında tam bir egemenlik sağlar...

Pir Ahmed'in kardeşi Kasım 1483 yılına kadar II. Bayezıd'a tabi olarak bölgede hüküm sürer ancak İçel' de  Taceddin torunu Mahmut Bey' in Osmanlı - Memluk savaşında  Memlukluların tarafını tutması sonucunda o da Halep'e kaçar (1487) sonunda İran'da bulunan Kasım'ın yeğeni Mustafa,  Karamanoğullarını toparlamak ister ancak o da yenilince Afşarların kolu olan Turgutlu ve Bayburtlu gibi oymaklar İran'da Türk Safevi Devleti'nin temellerini atarlar...

FATİH SULTAN MEHMET

Pir Ahmed, Fatih'in yardımı ile Karamanoğlu tahtına çıkmıştı. Kasım O' na karşı gelince yine Osmanlıların yardımı ile Kasım' ı yenmişti, ancak Osmanlı'nın batı sınırı ile uğraşmasını fırsat bilerek Osmanlılar verdiği yerleri tekrar geri almak istedi. Fatih'de bunu duyunca üzerine gider ve Pir Ahmed bu kez Larende ' ye (Karaman) kaçar.

Yine durmaz Pir Ahmed, bu kez kardeşi Kasım ile anlaşır, Osmanlı'ya karşı gelir, ancak bir kez daha yenilir, ve Uzun Hasan'dan yardım almak üzere yanına gider ve büyük bir Akkoyunlu Ordusu ile Gedik Ahmet Paşa'nın komutasındaki Osmanlı Ordusu ile Konya'nın etrafında çatışmaya başladılar. Ancak Akkoyunlular tekrar yenilirler.

Pir Ahmed, tekrar Uzun Hasan'ın yanına gider....

Ancak Otlukbeli'ndeki 1473 yılındaki savaşta Karamanoğlulları kesin yenilgiye uğratıldıktan sonra tekrar Uzun Hasan'ın yanına kaçar ve sonra İçel'deki kardeşi Kasım Bey'in yanına gelir.....

Ve Otronto fatihi Gedik Ahmet Paşa Ermenek ve Minen'de O'nu kıstırır ancak Pir Ahmet yine Uzun Hasan'ın yanına kaçar....

Pir Ahmed, Uzun Hasan tarafından kendisine dirlik olarak verilen Bayburt ilinde ikamet etmeye başlar. sonunda 1474 yılında burada ölür...

İşte üzerindeki kitabeden yapımının 1550 yılında Kanuni Sultan Süleyman zamanında gerçekleştiği bilinen Otlukbeli Deresi üzerinde bulunan Gümüşhane'nin Pirahmet Köyü'ndeki Pir Ahmed' in türbesinin hikayesi budur...  

ARKEOTEKNO 

[1] http://www.selcuklu.bel.tr/ilcemiz/detay/300/gevale-kalesi.html

[2] https://islamansiklopedisi.org.tr/uzun-hasan

[3] http://www.wikizero.biz/index.php?q=aHR0cHM6Ly90ci53aWtpcGVkaWEub3JnL3dpa2kvU2Vsw6d1a19IYXR1bg

[4] http://www.hurriyet.com.tr/gundem/fatih-in-korkusundan-dagdan-atladi-kurtuldu-185150