ARKEOLOJİK TIP ARAŞTIRMALARI

S. Vedat Karaarslan

Arkeolog

İnsan vücuduna dahili ve harici müdahale Üst Paleolitik Çağ'da başladığı kanıtlanmıştır. (m.ö.50.000-10.000)

Arkeologlar, M.Ö 8000 li yıllarda evcilleşen hayvanların iğdiş edilmesi olarak bilinen  ‘kastrasyon’  yöntemini ilk cerrahi müdahale olarak tanımlarlar. Bunun ispatını ise her ikisi de erkek olan  öküz ve boğa kemiklerinin aynı morfolojik yapıda olmamasına bağlarlar. Genellikle yumurtalık veya testislerin çıkarılarak testeron ve ostrojen hormon salgısını durdurma yöntemi olan “kısırlaştırma” yöntemi olan kastrasyon,   çok uygulanmakta olan bir işlemdi. 

Trepanasyon ise  tarihte bilinen en eski cerrahi müdahale yöntemi olarak M.Ö 10.000 yılına kadar geriye gitmektedir. Bu yöntemde kafadan bir kemik çıkarılarak epilepsi gibi ruhsal hastalıklarda  insanın içindeki kötü ruhların kovulacağına inanılıyordu. 

Eski Yunan’da Tıp ilmini başlatan kişi olarak bilinen Corpus Hipokrat (m.ö 460-390) dan günümüze fazla bir doküman kalmadığı O’nun ölümünden sonra çalışma dökümanlarının  Kos Tıp Okulu’ndaki öğrencileri tarafından derlendiği arkeologlarca tespit edilmiştir.

Fransız yazar Littre, Hipokratın bu çalışmalarını 1839-1862 yılları arasında 10 ciltte topladığı Corpus Hippocaticum adlı  eseri yayımlamıştır. Hekimlerin ‘iatros’ olarak adlandırıldığı Hipokrat döneminde sağlık hizmetleri daha çok gezici yani ‘epidemics’ olarak verilmekteydi.

Nitekim Prof. Dr. Jale İnan Perge kazılarında iatrosların muayene hizmetlerini verdiği bir ‘iatrion’ (muayenehane, klinik) bulmuş ancak iatrosların gezici olmaları nedeniyle burada herhangi bir antik tıp aletine rastlanmamıştır.

ARKEOTEKNO