İNSAN BEYNİNİN RENK VE FREKANS ALGISI

S. Vedat KARAARSLAN

Farklı ve koyu renkteki besinler canlıların fizyolojik yapısında farklı davranış modeli oluştururken insan gözü, besinlerin renklerini kontrol edip çoğu kez onların tatlı,acı, tuzlu ya da ekşi olduklarını tahmini olarak anlayarak yemeden önce beyne sinyal göndermeyi başarır...

Ancak göz, tatlı olmayan bir elmanın kırmızı renginden dolayı her zaman tatlı olabileceği yorumunu beyine ileterek kişiyi yanılgıya da düşürebilir... Yeşil bir sıvının limonun rengi olduğu için ekşi, kiraz aromalı kırmızı renkli bir sıvının ise renginden dolayı tatlı olamayacağı da aynı yanılgıları ortaya çıkabilir.

Renklerin gıda algısı ile iştah artırdığına yönelik bir deneyde kişilere, normal görünümlü biftek ve patates kızartması verilmiş...İlk etapta bir miktar et ve patates yiyen denekler daha sonra gıda rengini değiştirebilecek özel bir aydınlatma kurulan odada, bıçağın tümüyle mavi renk ile açık kahve renkli olması gereken kızartmaların yeşil bir renk ile aydınlatılması sonucunda denekler, ya iştahlarını kaybettiler ya da hastalandılar...

Besinler ile renklerin ilgisi, beynin cerebral korteks tabakasının bütün renklerin birleşimi olan güneş ışığında da olan ve bir odunun yanması ile ortaya çıkan elektromagnetik spektrumdaki renk skalasına göre oluşan renklerin toplamı gibi beyaza çalan gri renkte olması ile ilgilidir... Bir odunun yanması ile ortaya çıkan renklerin kırmızıdan maviye kadar uzanan spektrum üzerindeki renkleri ile bir siyah cisim ışımasının elektromanyetik spektrumdaki sıralamasının aynı olmasının nedenleri Planck'dan bu yana anlaşılmasına gerek duyulan fiziğin önemli teoremleri arasındadır...(blackbody radiation)
 

 

 

 

 

 

 

 

İnsan davranış modeli, müzik tarzına göre farklı titreşimlere göre farklılık arz eder... Güvercin, arı ve balinaların hatta insanların beyin dokularının dünya manyetiğindeki kristallerin titreşimlerini sentezleme özelliği olduğu ortaya konulmuş...(Kischvink) Cumhuriyetin ilk yıllarında sanat musikisinin kısa bir süre de olsa radyolardan çalınmasının yasaklanmasının temelinde insanı ‘mehveş’ eden (!) liriksel ezgilerine dayalı tek seslilik itirazları nedeniyle olmuştur...Hitler' in Wagner'i dinlemesinin nedeni O’nun ölümü en iyi besteleyen dramatik bir müzik kompozitörü olmasından, Norveç katili Breivik’ in de kurbanlarını öldürürken çok sesli hareketli bir müzik parçası seçmesi insan davranışlarına verilebilecek negatif örnek olarak verilebilir... Farabi'nin ''el musiki-l kebir'' kitabını Orta çağın en iyi müzik kitabı olarak tanımlayan W.Durant, sembolizmin öncüllerinden Wagner'in Tannhoser Operasından 'Akşam Yıldızı' adlı bölümünden esinlenerek intihardan vazgeçtiğini mektuplarında bildiren Charles Baudelaire'e kadar müzik titreşimleri, aynı zamanda Mozart'ın sol minör senfonisini dinleyen ineklerin daha fazla süt vermesine neden olacak kadar canlılar üzerinde etkendir...Farabi ise bunu daha da somutlaştırarak Türk Müziği makamlarının insan psikolojisi üzerine etkilerini incelemiştir. 

 

Resimlerdeki renkler, ressamın fırçasındaki titreşimlerin tuvala aksetmesinden dolayı çoğu ressam resimlerini müziğe özgü terimler ile tanımlayarak renklerin aynı zamanda 'ses' ve 'titreşim' (frekans) lerden oluştuğunu ispat etmişlerdir...

Renklerin Kelvin birimi ile ölçülen ısıl farklılıkları farklı titreşimler olarak insanda soğuğun ve sıcağın etkisi gibi resmin sanatsal figürlerine de bağlı olarak insanda farklı davranış modlarının oluşmasını sağlar...Siyah demir çubuk ısıtılmaya başlandığında elektromanyetik renk tayfındaki gibi renkleri, önce 1000 Kelvin civarında bir ısıda kırmızı renk, 6000 K değerinde mavi ve en sonra da 22.000 K civarında ise ultraviyole renk görülür. Renklerin ısı değerleri bir siyah cismin ısıtıldığında ilgili rengin elde edilme değeri o rengin ısıl değeridir. Renklerden yayılan bu ısıl değerler örneğin infrared lens kullanan kameralarda nesnelerin algılanması için kullanılır...

Yemek deneyinde mavi renkli bıçak, Neolitik Çağ'dan Orta Çağ' a kadar fazla önemsenmeyen, fakir insanların beslenme probleminden dolayı kollarındaki etin çekilerek damarların mavi olarak ortaya çıkmasına dayalı ve köle ticaretinin timsali müziğin bir çeşidi olan 'blues' ile hüznün ifadesini anımsatırken Romalılar antik çağlarda mavi gözlü insanları dışlamışlar ve mavi rengi aşağı bir sınıfın giysi rengi olarak nitelendirmişler... Daha koyusu olan çivit rengi ise Eski Mısır'da mumya bezlerinin boyanması için kullanılırdı ve elde edildiği çivit ağacı çiçeklerine adını veren Hintli anlamına gelen 'indigo' ile düşmanların korkutulması için askerler vücutlarına sürerlerdi... Toga picta olarak bilinen mor giysiler ise elektromanyetik spektrumda en yüksek enerjili renk olarak savaş kazanmış generaller, imparatorlar ve konsey üyeleri tarafından kullanılırdı...Siyah renkli toga pulla ise matemin rengi idi... 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Renklerin oluşturduğu titreşimler (frekanslar) insan davranışlarının psikolojisini ortaya koyar.. Bundan dolayı bir renk orkestrası halinde çizilmiş sanatsal bir resme bakan kişi, farklı titreşim difüzyonunun neden olduğu farklı algılamadan dolayı ressamın neyi anlatmak istediği ile değil kendisinin neyi anlamak istediği ile yetinir....Bu aynı zamanda ısının farklı algılanması gibi resimdeki renk ısılarının da farklı insan gruplarını farklı etkilemesine benzer bir davranış modelini ortaya koyar...

S. Vedat Karaarslan

KAYNAKLAR

[1] Journal of Food Science ve Fast Food Nation

[2] http://web.gps.caltech.edu/~jkirschvink/