İSKİT/SAKA ARKEOLOJİSİ -8

S. Vedat Karaarslan

Homeros Odyssei'a da (XI. 12-19)  Okeanos' da Kımmerlerin sislerle ve bulutlarla örtülü ülkesine bir seyahatten bahseder. Bu denizin bugünkü Karadeniz olduğunu tarihi dönemler içinde bu denizin İskit Denizi, Sarmatlara yakın olan kısımlarını Sarmat Denizi, Kımmer Denizi veya Amazon Denizi adı ile adlandırmış olduklarını anlıyoruz. (Rohden 1950,, 950)

Herodotes Skyth olarak tanımlanan göçebe İskitler'in, Karadeniz' in en kuzeyi olan bugünkü Kırım olarak adlandırılan yurtlarından kovdukları Kimmer' lerin Asya'ya gelerek Sardes (Salihli) kentini ele geçirdiklerinden (Herodotos Tarihi, 1. Bölüm 15), Lidya Kralı Kroisos'un kaynının kralı olduğu ancak daha sonra devrildiği Med ülkesine gizlice giren Skyth' ların kendi yanlarına at eğitimi ve avcılığı öğrenmeleri için verilen çocuklardan bir tanesini katletmelerinden dolayı korkularından kaçtıkları Lidya' dan geri isteyen ancak vermeyen Med' ler ile savaşa tutuşmuş olduklarından bahseder. (a.g.e. 1. Bölüm, 73).

Savaşa tutuşan Med ve Lidyalılar gün ortasında güneş tutulması üzerine anlaşma yaparak savaşa son vermişlerdir.Daha sonra farklı bir Med boyu olarak büyük bir Skyth ordusuna kumanda eden kral Madyas, Asurluların başkenti olan Ninive kentini kuşatarak onları yenmiş ve bütün Asya'ya yayılmışlardır.

Sonra Mısır, Filistin, Suriye'ye kadar uzanmışlar, Kıbrıs'taki Afrodit tapınağını yağmalamışlar ve Suriye'deki Askalon tapınağını yağma ederken tanrıçalar bunları çarpmış ve hastalanmış olduklarını söyleyerek Skyth'ların bu çarpılan askerlerine izafeten 'enare' olduklarını yazmıştır.

 

İskitler, kendilerini ülkelerinden kovalayan Massagetler ile aynı kültür yapısına sahip olarak silahlarını yalnızca altın ve bakırdan, Sagaris adını verdikleri baltalarını ise hep bakırdan yaparlardı. (Bkz. Yukarıdaki vazo buluntusu: m.ö.. 510-500, Louvre Museum) 

Herodotes demir ve gümüş madeninin en fazla Skyth'larda kullanıldığından bahseder. Skyth ülkelerinin kışından kaçan (II.22) turnaların Nil havzasına geldiğini bildiren Herodotes, Sesostris adlı kralın Skyth'lara boyun eğdirdiğinden bahseder. (Sesostris:Ondokuzuncu sülaleden  Ramses II.  Moiris' in bin, ya da 2. bin yıl sonraki halefi. Mısır'ın en çok ülke almış en zorlu kralı olarak bilinir. m.ö XVII yüzyıl) 

Sesostris aynı zamanda geometri de bilen ve Mısır topraklarını eşit bir şekilde Mısırlılar arasında paylaştıran ve toprağın su ile azalmasından dolayı daha az vergi alabilecek kadar matematiği bilen bir kişi olarak geometrinin Yunanlara 'da geçmesine yol açmış bir kişi olarak Hephaistos Tapınağı' nın önündeki taş heykelleri yaptırmış olduğunu Pers Kralı Dareios'un da buraya bir heykelinin koymak istemesini rahiplerin Perslerin Skyth' ları yenmediğini bundan dolayı bunun doğru olamayacağından bahseder.(Bölüm.II. 110)

Yunanlıların Kronthos'ların aksine zanaatkarları Skyth'lar gibi hor görmelerini bir şekilde aktaran Herodotes, el ile bir alet imal eden meslek sahiplerinin neden hor görüldüğüne anlama verememektedir. (Bölüm II. 167) Bir gün karısı Atossa Pers Kralı Dareios' a yatakta' neden elinde bu kadar güç varken oturuyorsun , git ülkene yeni topraklar kat' der ve Kral'da bunun üzerine Skyth' ların üstüne yürüyeceğinden bahseder ancak karısı onları her zaman alabileceğini ancak Yunanların üzerine yürümesini istediği zaman kral da bunun üzerine tamam diyerek Yunanlar' a karşı koymayı aklına koyar. 

 

ARKEOTEKNO