BEYİN VE AKIL ZEKASI (IQ)

S. Vedat Karaarslan

Tek bir nöronda 'his' olmadığı halde beyindeki bütün nöronların bir araya gelerek beyin aktivitelerini oluşturacak şekilde canlılarda merkezi kontrol organı olan beyin, Aristo ve Stoikler tarafından düşüncenin antik Mısır'dan esinlenerek  kalpte olduğunu ileriye sürenlerin karşısında hayvanlar üzerinde deney yapması ile bilinen Alkemon tarafından beynin düşüncenin ana merkezi olduğu tezi bundan tam 2500 yıl önce ileriye sürülmüştü.

Wilfred Penfield, 1951 yılında Alkemon'un ileriye sürdüğü tezi, deneysel olarak açık bir beyin üzerindeki noktalara ufak bir elektriksel voltaj verdiğinde hastanın bütün geçmişi ile ilgili hatıralarını hatırlaması ve beyin haritalamasını yaparak klinik deneyle ispatlamıştı.

Penfield'in yaptığı bu klinik deney bize uyarıldığı bir noktadan itibaren beynin bir ağ şeklinde bütün noktalarını da aktive ederek düşünce ve aklın ortaya çıktığını gösterir.

En kısa yoldan 'akıl zekası' nı oluşturan beynin içindeki bu sinirsel ağ, çocuğun aile içindeki konuşma ya da diyalogları ile artırılabildiği gibi çocukluk yaşından ileri yaşlara kadar artırılabilen ve beynin içinde dallanma olarak bilinir ve IQ olarak adlandırılır.

İnsanın kemale ermesi olarak bilinen ruhsal zeka (Spirituel Quotient) ise duygusal zeka (Emotional Quotient) ile akıl zekasının (Intellectual Quotient) toplamı olarak tanımlanır.   

Beyin, içindeki 3,2 milyon Km sinir ağı uzunluğu, 10 Watt lık bir enerji ile 1 saniyede 82.000 adetlik bilgisayara tekabül eden bir  performansa sahip olarak çalışırken, bunu karşılayacak bir yapay zekalı bilgisayar yapılmak istenirse 10 Megawatt lık bir enerji gereksinimi ortaya çıkar. Bu enerji miktarı neredeyse bir şehrin elektrik ihtiyacını karşılayacak bir değerdedir.  

Geleneksel bilgisayarlar düşünülerek 1 saniyelik düşünme karşılığında 10 Megawatt lık iş yapma kapasitesinde olan beynin durgunluk sınırı IQ nün 100 olması ile değerlendirilir.

Bu sonuç Binet tarafından ortaya atılan test  soruları sonucunda elde edilen zeka yaşının gerçek yaşa bölünerek 100 ile çarpılması olarak bulunur.  

Formül:  IQ = (Zeka Yaşı/Gerçek Yaş) x 100

Demek ki Akıl Zekası'nın durgunlaşma anı zeka yaşının gerçek yaşa eşit olma halidir ki bu durum zekanın vasat olması şeklinde açıklanır. Beynin durgunlaşma anı vasat zeka olarak ortalama çalışan bir beyin olarak tanımlanır.

Richard Lynn ve Tatu Vanhane adlı bilim insanları 2002 yılında ülkelerin milli gelirleri ile ulusal IQ leri arasında bir ilişkinin olduğunu ileriye sürmüşlerdi. Aynı şekilde milli servet farklılıklarının ve ekonomik büyümenin de IQ ile ilişkili bir durum olduğunu yazdıkları 'Intelligence and the Wealth and Poverty of Nations' adlı kitapta iddia etmişlerdi. 

Buna göre kişi başına düşen milli gelir ile ülkelerin ulusal akıl zekaları (IQ) arasında bir bağlantı vardır. 

Etnik köken ortaklığı ve çevresel ve genetik etkileşimin IQ üzerinde büyük etkisinin olduğu bu çalışmada kişi başına düşen milli gelirin IQ ile uyuşmamasını ülkeler arasında ekonomik olarak piyasa ekonomisi uygulayıp uygulamadıklarının etken oldukları sonucuna ulaşmışlardı.

Buna örnek olarak kişi başına düşen gelir bakımından 63.000 $ olan Katar'ın ulusal IQ değeri 78 olurken, kişi başına düşen milli geliri 9608 $ olan Çin'in 105 olan IQ değerinin yüksek olması Çin hükümetinin uyguladığı ekonomik politikaların neden olduğu ileriye sürülmüştür.

Türkiye'nin kişi başına düşen 9346 $ değeri ile ulusal IQ değeri ise 90 olarak verilmektedir.

Aynı değerde kişi başına düşen milli gelir değerine sahip olan Türkiye (IQ=90) ile 64. sırada Çin'in (IQ=105) ile 5. sırada olarak farklı ulusal IQ değerlerine sahip olmasının açıklaması, tamamen ekonomik modellerin farklı olmasını gerektiren hususlar olabildiği gibi yukarıda biyolojik olarak da izah edildiği üzere beynin genetik yapısı kapsamında, ülkeyi oluşturan vatandaşlarının beyinlerindeki sinirsel nöronlarının hangi kapasitede sinapslar üzerinden ağ kurabildikleri, her bir nöronunun kaç bağlantı yapabildiklerine sonuç olarak 1 saniyede kaç adet bilgisayara eşlenik bir kapasitede beyinlerinin çalışarak IQ değerlerini oluşturduklarını yönelik soruların cevaplanması ve sorunların çözülmesi ile ilgili kolay ancak biyolojik bir olay olarak görülmelidir.   

Dünyada ulusal IQ değeri en yüksek olan Singapur ve Hong Kong'un ulusal IQ değeri 108, en düşük ulusal IQ değerine sahip ülke ise 52 puan ile Ekvator Ginesi' dir.

Beynin IQ seviyesini geliştirmek için; balık yağı, B vitamini, her gün kahvaltı, yeşil çay (matcha), barbunya, yaban mersini, kızılcık (tam mevsimi), enginar gibi antioksidan yiyecekler, kısa süreli hafıza gelişimi için ginkgo biloba, kan basıncını düşüren avokado, kreatin takviyesi için yağsız et ve balık, yeşil yapraklı sebze, kivi fındık gibi alzheimer hastalığını önleyici E vitamini, beyni toksinlerden koruyucu ginseng  gıda olarak alınmalıdır.

Yaşamı aktif olarak egzersiz ile düzenli hale getirmek, bir şeyler karalamak adına yazmak, beynin sol lobunun sağ lobu ile senkronize çalışması için egzersizler yapmak, kitap ve filmlerdeki olayları zaman zaman düşünmek, zekayı artırmak için her gün en az 30 dakika okumak, hobiler edinmek, IQ bulmacaları çözmek, nesnel bir şeyler imal etmek (örneğin çiçek dikmek), yeni dünyaları ve kültürleri keşfetmek, santranç gibi rekabetçi oyunlar oynamak (tavla), TV lerde zeka geliştirici programları izlemek, beyindeki sinaptik ağ yapısını geliştirmek üzere sosyal etkileşimde bulunmak, video oyunlarının matematiksel gelişimi artırdığı ispatlanmıştır, müzik dinlemenin de matematik ve bilimsel becerileri artırdığı anlaşılmıştır, her gün 7-8 saat uyku beyin de IQ seviyesini artırır. 

Unutmayalım ki, uykusuzluk (imnosia) IQ değerini 15 puan düşürür.    

ARKEOTEKNO

[1] worldpopulationreview.com/country-rankings/average-iq-by-country

[2] https://tr.wikipedia.org/wiki/IQ_and_the_Wealth_of_Nations