BEYAZ IŞIK VE DÖNEMSEL RUH BOZUKLUĞU

S. Vedat Karaarslan Arkeolog- Y. Mühendis

Etik davranışların evrensel normlara ulaşması için yapılan tartışmaların sonunda her zaman ve en son ileri sürülen fikir bu davranışların temelinde genetik düzensizliğin yattığı veya DNA lara yüklü şifrelemenin bozukluğundan bahsedilebilir. 

Günümüzde dünya sağlık alanında genetiği değiştirilmiş bitki ve hayvanlardan bahsedebiliyoruz, insan genetiğinin değiştirilmesi ise ABD deki GENOM projesi ile başlamıştı. GENOM projesinde temel hedef insan hücrelerinin temelinde yatan düzensizliklerin araştırılmasıdır. Yapılan çalışmalar bu genlerin programlanarak insanın dışarıdan yönlendirilebilme özelliğinin kazandırılmasıdır.

İnsan genlerinin bu programlanma yapısı içinde fotonik yapılanmanın ölçüsü tamamen renk olgusuna bağımlı bir titreşim (frekans) özellikli yapı arz eder.  

Renk yeteneğinin çoğu canlıda renkli görme yeteneğinin renk spektrumundaki bazı bölgelere duyarlı oldukları araştırmalar neticesinde ortaya konulmuştur.

DÖNEMSEL RUH BOZUKLUĞU (BIPOLAR DEPRESSION)

Yapılan araştırmalar ile mavi ışığın bitkilerin büyümelerine daha az etkili oldukları kırmızı ışığın ise bitkilerin boylarını daha kısa sürede uzattıkları ortaya konulmuştur. Kırmızı ışığın düşük frekanslı daha uzun dalga boyuna sahip, mavi ışığın ise daha kısa dalga boyuna sahip yüksek frekanslı özelliği, bitkilere yaptığı etki gibi gibi insana etki olarak kırmızı ışığın düşük frekans değerinin insan hücrelerini harekete geçirmesi, mavi ışığın ise yüksek frekans değeri ile insan kan basıncını düşürücü etkisi ile benzerdir.    

Görülebilir ışık olarak renkli ışınların bedensel (fiziki), akli ve ruhi yönden insanlara etkisi renk terapisi (tedavisi) olarak insan mizacını oluşturur.

Bu üç unsur arasındaki dengenin korunmasına yönelik olarak renkli ışınların kullanılması yüzyıllardır bilinen birçok yöntemin bugün dahi uygulanmasına yol açan tekniklerin kullanılmasına yol açmıştır. Yapılan araştırmalarda kısa gün süresi olması dolayısıyla İskandinav ülkelerinde beyaz ışığı alamayanların diğer ülkelerdeki insanlara göre daha fazla beyaz  ışık eksikliği nedeniyle depresyon ve kaygı artırıcı semptomların nedeni olan Dönemsel Ruh Bozukluğu (DRB) yakalandıkları tespit edilmiştir. (DRB : Bipolar Depression) Bu rahatsızlığın serotonin üretiminin deriye etkisi veya kış mavisi ile ortaya çıkabileceği de düşünülmekte olan iki konudur. Mavinin kısa dalga boyları bitkilerin büyümesini engellediği gibi bu kısa dalga boyları insanları da rahatsız eder, serotonin ise insana mutluluk, canlılık ve zindelik veren bir beyin nörotransmitteri olarak bilinir.   

CYBELE'NİN OĞLU FRİG BAŞLIKLI ATTİS BÜSTÜ (m.ö. 2. yüzyıl)

Bunun nedeni beyaz ışık içinde bulunan ve güneş ışığında da bulunan 7 rengin alınamamış olmasıdır. Romalılar döneminde beyaz rengin elde edildiği 'kurşun' metalinin 'satürn' gezegeni ile özdeşleştirilen bir metal olması ve 'satürn' ün olumsuz etkisinin önlemesi için 'Io saturnalia' (merhaba satürn) [1] adlı şölenler düzenleyerek uğursuz ölümlerin önlenmesi için kutlamaların yapılması beyaz rengin, Çinlilerde 'matem' rengi olmasının aksine batılı toplumlarda 'saflığın, barışın ve arınmanın' timsali olmuştur. Kurşundan elde edilen ve daha çok Rodos Adasından getirilen kurşun daha sonraları kullanıldığı boyalarda zehir etkisi yaratmasının Roma' nın yıkılma nedeni olabileceğine kadar gidecek bir sonu hazırladığı ileriye sürülecek olsa da beyaz ve kurşun ile özdeşleştirilen Satürn etkisinde düzenlenen Saturnalia şenlikleri genellikle 17 Aralık'ta yapılır ve köleler de bir gün için sahipleri ile aynı haklara sahip oldurdu. Festivalde 'Frig başlığı' olarak bilinen ve aynı gün efendileri ile eşit haklara sahip olan kölelerin ve sonraki yakınlarının Roma vatandaşları olduklarını belirtmek üzere bu başlık giyilirdi ki günümüzdeki Noel de giyilen şapkanın ve kutlamaların bu festivale dayandığı ileriye sürülür.  

BEYAZ IŞIK DERECELERİ VE KULLANIM ALANLARI 

Böylece beyaz renk saflığın, temizliğin ve barışın simgesi olmuştu.

Günümüzde beyaz renk temelli daha fazla doğal gün ışığı veren floresan ve ampullerin günde iki kez yumurta alınması için tavuklara verilmesi (tavukların gün ışığı ile kandırılarak) veya seralarda da kullanıldığı gibi evlerde sıcak beyaz ofislerde ise soğuk beyaz ışık cinsleri kullanılması tavsiye edilir. Bugünlerde beyaz ışık ineklerde süt veriminin artırılması için de kullanılan bir ışık olarak kullanılmaktadır. Buna karşın marketlerde satılan süt ürünlerinin paketlerin raflarda yoğun bir şekilde gün ışığı içinde bulunan mavi ışığa maruz kalmalarıyla bu süre 4 saate ulaştığında sütlerde bulunan B2 ve ribofilavun vitaminlerinin mavi ışığı absorbe ederek bozuldukları tespit edilmiştir. [2]     

Bu beyaz renklerin Kelvin (K) dereceleri ise Flame (2200 Kelvin), Warm White (2700 Kelvin), White (3000 Kelvin), Cool White (5000 Kelvin), Daylight (6500 Kelvin) olarak bilinir. Burada daha yüksek Kelvin daha fazla enerji yayarken daha düşük Kelvin değerindeki ışık daha az rahatsız edici özelliktedir. 

Bundan dolayı Kelvin derecesi daha düşük olan lambaların evlerde, biraz daha yüksek olanlarının ise ofis türü yerlerde kullanılması beyaz ışığın alınmasını dengeli olarak sağlar ve Dönemsel Ruh Bozukluğu oranının düşmesine neden olur.     

 

ARKEOTEKNO 

 

[1] İlk Io Saturnalia festivalinin m.ö. 217 de yapıldığı düşünülmeketdir. Roma 'da bütün idamlar bu festival dolayısı ile iptal edilir ve savaş ilanı yapılmazdı. İmparator Caligula m.s.12-41 de şenlikleri 5 gün ile sınırlandırdı. 

[2] https://www.journalofdairyscience.org/article/S0022-0302(16)30131-X/fulltext

[3] https://www.npr.org/sections/health-shots/2017/11/27/561574259/light-therapy-might-help-people-with-bipolar-depression