HEREDOT MU? HERODOT MU? YOKSA HERODOTOS MU?

Kelimenin anlamlarının bilinmesi ile yazılışı arasındaki kesin ilişkinin bilinmesi tarihin babası olarak adlandırılan m.ö. 5 yüzyılda yaşamış olan Halikarnassos'lu (Bodrum) Herodot veya Herodotos’un yanlış olarak çoğu yazımda hatta akademik bildirilerde de gördüğümüz şekilde Heredot olarak yazılıyor olmasından anlaşılabilir.

Yunanca Ἡρόδοτος (Herodotos) adının Latince biçimi, tanrıça Hera’nın adının "verilmiş, verilmiş" anlamına gelen δοτός ( dotos ) ile birleşmesinden türetildiği biliniyor olsa da Kelime ‘Hero’ ve ‘dot’ olarak ayrıştırılırsa bire bir çeviri ile ‘Kahraman Nokta’, Hero ve dotos olarak ayrıştırılırsa ‘kahramanlık verilmiş’ anlamına gelir. 

Heredot yazım şeklinin ise ne anlama geldiği bazı akademik makalelerde dahi adın bu şekilde yazılıyor olması Yunan diline göre bir muamma olarak görülebilir. Kısaca Herodotos adının tanrıça Hera ile ilintili bir mitolojik bağlantı ile ‘verilmiş ya da adanmış’ anlamına gelen δοτός (dotos) kelimesinden evrilmiş olduğunu söyleyebiliriz. En sondaki –os eki ise Yunanca genç erkeklerin heykellerinin adlandırıldığı ‘kuros’ ve ‘ánthrōpos’ kelimesindeki gibi ‘eril bir kişilik’ ten bahsedildiğini gösterir. Bu durum Latincede Gaius Julius Sezar olarak –us ile biten isimlerdeki son eklerine benzer özellikler taşır.

HERON 

Günümüz İngilizcesinde Heron’un karşılığı olan uzun bacak ve boyunlu Ardeidae familyasından gelen balıkçıl kuşunun anlamlandırılması ise bu kuşun balık avlamak istediğinde kanatlarını bir şemsiye gibi açarak suda oluşturduğu gölgeden balığı daha iyi görerek avlanmasından kaynaklanır. İnsansız Hava Aracı olarak bilinen Heron marka İnsansız Hava Aracının isim benzerliği de kuşun daha iyi görmesine yarayan kanatlarını açarak avlanmasına izafeten verilen bir adlandırmadır. Her ne kadar balıkçılların adı Heron olsa da kızardıklarında dışkılarını dışarıya bırakmaları nedeniyle İngilizcede  ‘shitepokes’ adıyla da bilinirler.    

Bilişim teknolojilerinde sıklıkla kullanılan ve internet alan adlarında ‘.’ nın yani ‘nokta’ nın karşılığı olan ‘dot’ kelimesinin serüveni eski İngilizcedeki ‘dott’ kelimesi ve Almanca 'dot' kelimesinden evrilerek günümüzde kullanılan ‘dot’ kelimesine dönüşmüş ve eski İngilizcede kaynayan suların çıkardığı tomurcuklara izafeten 'kaynama başı' anlamına gelir. Kelime 16. Yüzyılın sonlarına kadar  'küçük bir yumru veya pıhtı' anlamında olduğundan Hollandaca (Dutch) da da ‘düğüm’ anlamına gelen ‘knot’ kelimesinden evrilmiş ve 17. Yüzyılda ‘small mark veya spot’ olarak bilinen ‘küçük işaret veya nokta’ kelimeleri ile ortak bir kökeni bulunur.

HERODOT'A GÖRE DÜNYA HARİTASI 

Böylece ünlü Romalı hatip Marcus Tullius Cicero tarafından ilk kez De Legibus adlı eserinde 'tarihin babası' olarak tanımlanan ancak ünlü Romalı yazar ve retorik hocası Aelianus tarafından yazılan "Varia Historiae’ (Çeşitli Öyküler)  adlı kitapta olayları aktarımındaki tutarsızlığı nedeniyle ‘yalanların babası’ olarak tanımlanan Herodotos’un kahramanlık adı bahşedilmiş ve –os son eki ile de eril bir kişilik olduğunu anlamış bulunuyoruz.

ARKEOTEKNO